Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi realizuje projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 pn. „Koordynacja działań w zakresie polityki społecznej dla województwa łódzkiego”, w ramach którego przewidywane jest m.in.: bezpłatne wsparcie doradcze i szkoleniowe w zakresie budowania potencjału instytucjonalnego jednostek samorządu terytorialnego (JST) i innych podmiotów do organizacji usług społecznych. W związku z powyższym przeprowadzono badanie mające na celu zdiagnozowanie potrzeb szkoleniowych kadr organizujących i planujących usługi społeczne. Niezbędne informacje zgromadzono za pomocą ankiety internetowej, którą skierowano do gminnych i powiatowych jednostek samorządu terytorialnego oraz innych instytucji i podmiotów działających na rzecz włączenia społecznego w województwie łódzkim, w tym w szczególności do:
- urzędów gmin i miast;
- starostw powiatowych;
- ośrodków pomocy społecznej;
- powiatowych centrów pomocy rodzinie, miejskich ośrodków pomocy rodzinie oraz Centrum Administracyjnego Pieczy Zastępczej w Łodzi;
- podmiotów ekonomii społecznej;
- ośrodków wsparcia ekonomii społecznej.
Niniejsza publikacja stanowi podsumowanie wyników badania, które posłużą do stworzenia oferty szkoleniowej w ramach projektu zgodnie z rzeczywistymi potrzebami i oczekiwaniami kadr pomocy społecznej zatrudnionych w powyższych jednostkach.
podsumowanie badania:
Kadry organizujące i planujące usługi społeczne z terenu województwa łódzkiego objęte badaniem w szczególności zainteresowane są szkoleniami z zakresu zdrowia psychicznego. Aż trzy tematy z tego obszaru znalazły się w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych szkoleń spośród wszystkich zaproponowanych w ankiecie. Dwa ze wspomnianych powyżej tematów to jednocześnie najczęściej wskazywane przez respondentów odpowiedzi: przedstawiciele 80% (173 z 217) gminnych i powiatowych jednostek samorządu terytorialnego oraz innych instytucji i podmiotów działających na rzecz włączenia społecznego w województwie łódzkim zadeklarowało chęć udziału w szkoleniu dotyczącym sposobów radzenia sobie z trudnym i agresywnym klientem (pierwsza pozycja), a 72% (156 z 217) chciałoby skorzystać ze szkolenia dotyczącego procedury umieszczania osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego w DPS, ZOL (za zgodą i bez zgody) oraz ubezwłasnowolnienia (druga pozycja). W przypadku drugiego z wymienionych tematów zdecydowanie przeważyły liczne wskazania jednostek gminnych, wśród których szkoleniem tym zainteresowanych było 82% podmiotów. Trzeci z tematów dotyczących zdrowia psychicznego – zasady bezpiecznego kontaktu z osobą zaburzoną psychicznie – znalazł się na siódmej pozycji zestawienia najpopularniejszych szkoleń.
Warto zauważyć, że dużą popularnością cieszyły się także tematy szkoleń z zakresu pracy socjalnej (wypalenie zawodowe, radzenie sobie ze stresem i praca nad emocjami – czwarta pozycja; radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych, asertywność w pracy socjalnej – piąta pozycja) oraz z zakresu wspierania rodziny i pieczy zastępczej (procedury i standardy ochrony małoletnich w celu skutecznego przeciwdziałania krzywdzeniu – zmiana ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw – ósma pozycja; praca asystenta rodziny – dziewiąta pozycja).
Wśród najpopularniejszych szkoleń znalazły się również dwie propozycje z kategorii „Zarządzanie”, tj. szkolenie specjalizacyjne z zakresu organizacji pomocy społecznej (trzecia pozycja) oraz szkolenie z aspektów prawnych i zmian w przepisach w oparciu o ustawę o pomocy społecznej (szósta pozycja), a także szkolenie dotyczące procedury odebrania dziecka z rodziny (przepisy, zaangażowane instytucje) z kategorii „Przeciwdziałanie przemocy” (dziesiąta pozycja).
Analiza odpowiedzi udzielonych przez wszystkie instytucje i podmioty objęte badaniem w ramach poszczególnych bloków tematycznych pozwoliła na wskazanie szkoleń cieszących się największym zainteresowaniem w każdym z wyodrębnionych obszarów:
* Zarządzanie:
1) aspekty prawne i zmiany w przepisach w oparciu o ustawę o pomocy społecznej (66% wskazań; odpowiedź udzielona przez 144 jednostki);
2) Kodeks postępowania administracyjnego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej (62% odpowiedzi; 134 jednostki);
3) Skuteczne zarządzanie w pomocy społecznej (57% wskazań; 123 jednostki);
* Praca socjalna:
1) Wypalenie zawodowe, radzenie sobie ze stresem i praca nad emocjami (67% wskazań; odpowiedź udzielona przez 146 jednostek);
2) Radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych, asertywność w pracy socjalnej (67% odpowiedzi; 145 jednostek);
3) Procedura kierowania do domu pomocy społecznej/rozliczanie pobytu w DPS (54% wskazań; 118 jednostek);
* Rozwój usług społecznych i deinstytucjonalizacja:
1) Pozyskiwanie środków na realizację usług społecznych, w tym świadczonych w społeczności lokalnej (56% wskazań; odpowiedź udzielona przez 122 jednostki);
2) Nowe formy realizacji usług (np. usługi sąsiedzkie, rozwój wolontariatu) (53% odpowiedzi; 115 jednostek);
3) Rozwój usług społecznych – planowanie i organizacja usług w myśli idei deinstytucjonalizacji (50% wskazań; 108 jednostek);
* Przeciwdziałanie przemocy:
1) Procedura odebrania dziecka z rodziny (przepisy, zaangażowane instytucje) (64% odpowiedzi udzielonych przez 139 jednostek);
2) Procedura „Niebieskie Karty” (63% wskazań; 136 podmiotów);
3) Formy wsparcia osób doznających przemocy (62% odpowiedzi; 135 jednostek);
* Wspieranie rodziny i piecza zastępcza:
1) Procedury i standardy ochrony małoletnich w celu skutecznego przeciwdziałania krzywdzeniu – zmiana ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (65% odpowiedzi, temat wskazany przez 142 jednostki);
2) Praca asystenta rodziny (64% wskazań; 139 jednostek);
3) Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (52% odpowiedzi udzielonych przez 113 jednostek);
* Zdrowie psychiczne
1) Sposoby radzenia sobie z trudnym i agresywnym klientem (80% odpowiedzi; temat wskazany przez 173 jednostki);
2) Procedura umieszczanie osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego w DPS, ZOL (za zgodą i bez zgody), ubezwłasnowolnienie (72% wskazań; 156 jednostek);
3) Zasady bezpiecznego kontaktu z osobą zaburzoną psychicznie (66% odpowiedzi; 143 jednostki);
* Ekonomia społeczna
1) Tworzenie i prowadzenie podmiotów ekonomii społecznej, aspekty finansowe i prawne funkcjonowania podmiotów ekonomii społecznej (47% wskazań; szkolenie wybrane przez 101 jednostek);
2) Współpraca lokalnych podmiotów ekonomii społecznej z JST (46% odpowiedzi; 99 jednostek);
3) Pozyskiwanie środków na utworzenie i utrzymanie podmiotów ekonomii społecznej (42% wskazań; 91 jednostek).
Rozpatrując powyższe wyniki należy mieć jednocześnie na uwadze, że na powyższy ranking największy wpływ miały odpowiedzi udzielane przez jednostki gminne, które były najliczniej reprezentowane w badanej zbiorowości.
Biorąc pod uwagę badane grupy podmiotów, największym zainteresowaniem jednostek gminnych cieszyły się dwa tematy szkoleń, tj. sposoby radzenia sobie z trudnym i agresywnym klientem oraz procedury umieszczania osób z zaburzeniami zdrowia psychicznego w DPS, ZOL (za zgodą i bez zgody) oraz ubezwłasnowolnienia. Chęć udziału w powyższych szkoleniach wyrazili przedstawiciele 131 ze 160 jednostek gminnych objętych badaniem (po 82% wskazań).
W przypadku jednostek powiatowych (łącznie z Centrum Administracyjnym Pieczy Zastępczej w Łodzi), zdecydowanie największe zainteresowanie – podobnie jak miało to miejsce w przypadku podmiotów gminnych – wzbudziło szkolenie z zakresu sposobów radzenia sobie z trudnym i agresywnym klientem. Temat ten wskazało 20 z 22 badanych podmiotów, tj. 91% jednostek.
Podmioty ekonomii społecznej wykazywały stosunkowo najmniejsze zainteresowanie przewidzianymi w ramach projektu szkoleniami w porównaniu do innych podmiotów objętych badaniem. W przypadku tej grupy odbiorów najczęściej wskazywane było szkolenie certyfikacyjne obejmujące trening umiejętności społecznych – chęć udziału w nim wyraziły 24 z 34 badanych PES (tj. około 70% podmiotów).
Przedstawiciele ośrodka wsparcia ekonomii społecznej, który udzielił odpowiedzi na ankietę, wyrazili chęć udziału w większości szkoleń. W przypadku tego podmiotu warto zwrócić uwagę, że zgłosił on zapotrzebowanie na wszystkie szkolenia z zakresu rozwoju usług społecznych i deinstytucjonalizacji oraz ekonomii społecznej.
Analizując preferowane formy kształcenia pracowników socjalnych, większość badanych pracowników gminnych i powiatowych jednostek samorządu terytorialnego jest zainteresowana dokształcaniem pracowników poprzez szkolenia specjalizacyjne dla pracowników socjalnych I stopnia w zawodzie pracownik socjalny (129 z 172 jednostek, które zatrudniają pracowników socjalnych, tj. 75%). Szkoleniem specjalizacyjnym dla pracowników socjalnych II stopnia w zawodzie pracownik socjalny jest zainteresowanych 107 z 172 jednostek zatrudniających pracowników socjalnych (67%). Wśród najpopularniejszych specjalności dla II stopnia specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny znalazły się:
* Praca socjalna z osobą i rodziną z problemem przemocy (69 ze 116 jednostek zainteresowanym szkoleniami specjalizacyjnymi II stopnia, tj. 59%),
* Praca socjalna z rodziną z problemami opiekuńczo-wychowawczymi (60 ze 116 jednostek zainteresowanych szkoleniami specjalizacyjnymi II stopnia, tj. 52%),
* Praca socjalna z osobami z zaburzeniami psychicznymi i ich rodzinami oraz Praca socjalna z osobami starszymi (po 39 ze 116 jednostek zainteresowanych szkoleniami specjalizacyjnymi II stopnia, tj. 34%).
Z treścią raportu można zapoznać się pod tym linkiem: Diagnoza potrzeb szkoleniowych kadr organizujących i planujących usługi społ.