Kontur granic województwa łódzkiego, rysunek uśmiechniętej rodziny, pola i fabryki

Plan przeciwdziałania depopulacji – 2015

Streszczenie Planu przeciwdziałania depopulacji:

Głębokie zmiany demograficzne, przejawiające się nie tylko spadkiem łącznej liczby ludności, lecz także zmianami struktury wieku ludności, w tym potencjalnych zasobów pracy, stawiają ogromne wyzwania przed krajami i regionami, które ich doświadczają. W województwie łódzkim obserwujemy zarówno spadek liczby ludności w ciągu ostatnich dwudziestu lat, jak i starzenie się ludności, czyli wzrost liczby i udziału osób starszych w populacji. Oba procesy według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego będą kontynuowane w przyszłości i przyspieszą zwłaszcza po 2020 r. Spadkowi udziału osób młodych (0–17 lat) w populacji województwa łódzkiego towarzyszyć będzie z jednej strony spadek liczby i udziału osób w wieku produkcyjnym (18–64 lat dla mężczyzn i 18–59 lat dla kobiet), a z drugiej – wzrost liczby i udziału osób w wieku poprodukcyjnym (odpowiednio powyżej 65 i 60 lat). Patrząc z perspektywy regionu, ważne jest, aby po pierwsze – przeciwdziałać niekorzystnym tendencjom wyludniania województwa oraz Łodzi, a po drugie – uwzględniać zmiany zachodzące w strukturze ludności.

Czynnikami, które z pewnością w negatywny sposób wpływają na potencjał ludnościowy województwa jest jakość życia odczuwana przez mieszkańców (Czapiński, 2013; Panek, 2013a), złe warunki mieszkaniowe (Bank Danych Lokalnych GUS, 2013) i zły stan zdrowia mieszkańców (Przybylski & Szukalski, 2014; DPZ, 2014a). Zastanawiająca jest zwłaszcza niska ocena warunków życia i poziomu zaspokojenia potrzeb w województwie, która zdecydowanie odbiega od danych dotyczących innych województw według obiektywnych wskaźników warunków życia.

W dążeniu do przeciwdziałania niekorzystnym procesom ludnościowym województwo łódzkie powinno dbać o zachowanie i wzmocnienie swoich atutów, którymi są dobry dostęp do opieki zdrowotnej oraz wysoki poziom korzystania z opieki przedszkolnej. Jako potencjalne zagrożenia dla sytuacji demograficznej województwa zidentyfikowano czynniki związane z rozwojem stolicy województwa. Łódź jest obecnie ważnym ośrodkiem akademickim, ale jeżeli w przyszłości nie będzie w stanie tej pozycji utrzymać, będzie to miało negatywny wpływ na rozwój całego województwa. Kluczowa będzie najbliższa dekada, w której, ze względu na malejącą liczbę studentów, nasili się konkurencja pomiędzy uczelniami wyższymi. Drugim istotnym czynnikiem zagrożenia jest gwałtowne wyludnianie Łodzi. Proces ten trwa już od wielu lat i jeżeli przekroczy pewien krytyczny poziom, stanie się trudno odwracalny i doprowadzi do degradacji miasta. Zła sytuacja ludnościowa Łodzi będzie rzutowała na sytuację demograficzną całego województwa.

Szansą na poprawienie sytuacji ludnościowej województwa jest jego położenie, a w szczególności bliskość Warszawy. Dzięki niej województwo łódzkie może czerpać z rozwoju ekonomicznego stolicy kraju. Warunkiem jest jednak odpowiednia infrastruktura komunikacyjna oraz poprawa jakości życia. Planowanie i realizacja polityki publicznej związanej z kwestiami demograficznymi może również zyskać poprzez korzystanie z doświadczeń innych regionów, w szczególności w innych krajach europejskich, gdzie proces starzenia ludności rozpoczął się wcześniej. Do 2020 r. Polska i województwo łódzkie na tle większości krajów Europy Zachodniej i Północnej wyróżniają się relatywnie niskim zaawansowaniem procesu starzenia. Jednak projekcje ludnościowe wskazują na to, że później ten proces zdecydowanie przyśpieszy. Według projekcji ludności Eurostatu w 2050 r. Polska będzie miała jeden z najwyższych wskaźników obciążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku poprodukcyjnym. Biorąc pod uwagę te przewidywania, jest szczególnie ważne, aby odpowiednie działania dotyczące dostosowań do zmiany demograficznej rozpocząć możliwie wcześnie.

Proces starzenia się populacji jest wyzwaniem dla każdego kraju i regionu, którego to zjawisko dotyczy. Stwarza wiele fundamentalnych wyzwań, w szczególności dla osób i instytucji kształtujących polityki zarówno krajowe, jak i regionalne, a nawet lokalne. Niemniej jednak, stanowi swojego rodzaju triumf ludzkości. W XXI wieku globalne starzenie się z jednej strony wymusi na krajach, a w szczególności na doświadczających go regionach, podjęcie działań zarówno w sferze ekonomicznej, jak i społecznej. Z drugiej strony osoby starsze stanowią cenny, często ignorowany zasób, który odpowiednio wykorzystany może przyczynić się do zwiększenia dobrobytu społeczeństwa. W tym kontekście podstawowym celem polityki publicznej – realizującej wizję regionu łódzkiego jako miejsca, gdzie mieszkańcy cieszą się wysoką jakością życia w dobrym zdrowiu, a więc w pełni uczestniczą w życiu gospodarczym, społecznym, edukacyjnym, kulturalnym i obywatelskim regionu – jest stworzenie warunków, w którym zapewnia się ludziom optymalne i bezpieczne możliwości uczestnictwa w życiu gospodarczym (rozumianym także jako zaangażowanie na rynku pracy), społecznym, edukacyjnym, kulturalnym i obywatelskim, bez istnienia przejawów dyskryminacji, pozwalające na czerpanie satysfakcji z niezależności przejawiającej się dobrym stanem zdrowia. Aby zrealizować ten cel, w ramach niniejszego planu wyznaczono cele szczegółowe, pogrupowane w podstawowe priorytety, którymi są:
• zdrowie i możliwości funkcjonalne mieszkańców,
• bezpieczeństwo w wymiarze fizycznym i materialnym,
• aktywność na rynku pracy,
• aktywność edukacyjna, społeczna, kulturalna i obywatelska.

Ponadto wskazano także na znaczenie kwestii horyzontalnych, jak np. polityka przeciwdziałająca różnym przejawom dyskryminacji, wspieranie nowych technologii komunikacyjno-informatycznych oraz wsparcie rozwoju sektora srebrnej gospodarki (tzw. silver economy). Równocześnie należy podkreślić, że kluczowe jest nie tylko prawidłowe wskazanie priorytetów i celów, na podstawie których podejmowane będą konkretne działania przeciwdziałające depopulacji w województwie łódzkim, lecz także sposób ich wdrożenia i monitorowania, zapewniający skuteczność podejmowanych reform. W tym kontekście podstawowe znaczenie ma koordynacja i wprowadzenie odpowiedniej sekwencji działań oraz szeroka współpraca różnych interesariuszy, zarówno instytucji publicznych szczebla regionalnego, jak i organizacji pozarządowych oraz samych mieszkańców regionu. Wprowadzanym zmianom powinny towarzyszyć działania edukacyjne, promocyjne, które ułatwią ich realizację.

Plan przeciwdziałania depopulacji podlegać będzie regularnemu monitoringowi i ewaluacji w zakresie m.in. stopnia realizacji działań, a także aktualizacji dostosowanej do zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej regionu.

Wobec powyższego podmiotem odpowiedzialnym za monitorowanie realizacji Planu będzie Zespół ds. realizacji „Planu przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim. Rodzina – Dzieci – Praca”, powołany na mocy uchwały nr 494/15 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 11 maja 2015 r., która wprost określa monitoring wdrażania zapisów dokumentu jako zadanie Zespołu. Treść uchwały wskazuje na „monitorowanie wdrażania poszczególnych elementów Planu przez komórki organizacyjne i jednostki
podległe Samorządowi Województwa”.
Za ewaluację dokumentu odpowiedzialne będzie Regionalne Obserwatorium Integracji Społecznej funkcjonujące przy Regionalnym Centrum Polityki Społecznej w Łodzi – jednostce organizacyjnej Samorządu Województwa Łódzkiego.

Realizatorami działań składających się na istotę Planu mogą być zróżnicowane podmioty, które, podejmując różne przedsięwzięcia, przyczyniać się będą do łagodzenia społecznych skutków depopulacji poprzez pozyskiwanie i wydatkowanie środków z poziomu europejskiego, krajowego, regionalnego.

Aby przeczytać dokument proszę kliknąć w link: Plan przeciwdziałania depopulacji

 

Skip to content